معرفی اساتید ، شاگردان ویاران امام خمینی (س) مدفون در تخت فولاد هم زمان با برگزاری نمایشگاه "هزار جلوه افلاکیان"
میرمحمدصادق خاتون آبادی
میرمحمدصادق خاتون آبادی
فرزند میرزا حسین نایب الصدر. در سال 1285ق در اصفهان متولّد شد. پدرش فرزند میر محمّد صادق بن میر محمّد رضا ابن استاد الکلّ علّامه میرزا ابوالقاسم مدرّس ابن میر محمّد اسماعیل بن میر محمّد باقر ملاّ باشی ابن علّامه میر محمّد اسماعیل خاتون آبادی است. شرح مختصر از خاندان ایشان چنین است:
« میر محمّد اسماعیل عالمی عامل و فاضلی کامل و زاهدی تارک دنیا بوده، و در علم فقه و حدیث و تفسیر کلام و حکمت و غیرها ماهر بوده، و در جامع جدید عباسی در اصفهان مدرّس بوده و قریب پنجاه سال تدریس می کرده، و اخذ علم از مولی محمّد تقی مجلسی و میرزا رفیع الدین نائینی و سید میرزا جزائری نموده، و در سال 1116 وفات یافته».
میر محمّد باقر ملاّ باشی فاضلی کامل و متبحّر در فنون علم و صاحب مولّفات بوده، از جمله «ترجمه مکارم الاخلاق». از شاگردان والد ماجدش و آقا حسین خوانساری بوده و در مدرسة چهارباغ اصفهان تدریس میفرمود. در سنة هزار و یک صد و بیست و هفت او را به زهر شهید کردند.
فرزندش: سیّد محمّد اسماعیل عالمی عابد و محدثی زاهد و ماهر در فنون علم، بخصوص فقه و حدیث و تفسیر و از شاگردان پدر خود و آقا جمال الدین خوانساری و امام مسجد جامع عبّاسی و مدرس مدرسة چهارباغ بوده و چون در زمان افاغنه بوده، مجهول القدر مانده.
و فرزند او: میرزا ابوالقاسم مدرّس، جامع اغلب علوم از فقه و حدیث و تفسیر و اخلاق و کلام، استاد فضلاء عصر خود بوده و مانند پدرش در جامع عبّاسی امامت داشته و قریب سی سال در مدرسة چهارباغ تدریس مینمود و در علم حکمت و کلام از شاگردان مولی اسماعیل خواجوئی و در فقه و اصول و حدیث بر علاّمه سیّد محمد مهدی بحر العلوم تلمّذ نمود و جناب بحرالعلوم از ایشان حکمت و کلام به مدّت چهار سال اخذ کرده، و در سنة هزار و دویست و دو به سن پنجاه و هفت سالگی در اصفهان وفات کرده.
و فرزند او: میر محمّد رضا خاتون آبادی، عالمی فاضل و ماهر در فقه و حدیث و پرهیزنده از لذّات و دوری جوینده از خلق بوده. بعد از پدرش مدّت سی سال در مدرسة چهارباغ تدریس و در جامع عباسی امامت داشته، در ماه رجب سنه هزار و دویست و سی و هشت در اصفهان وفات کرده، جنازه اش را به نجف اشرف حمل نمودند.
و فرزند او: میر محمد صادق خاتون آبادی جامع معقول و منقول و مدرس در اغلب علوم بوده، اکثر علما بلاد از تلامذه او بودند. در جامع عباسی مدت سی و دو سال امامت جماعت را به عهده داشت. زاهدترین زمان خود بود و در مجلس حکام و سلاطین داخل نشده مگر یک شب به جهت محاجّه با میرزا علی محمد باب. علم فقه را از محقّق قمی (صاحب قوانین الاصول) و شیخ محمّد تقی(رازی) صاحب حاشیه بر معالم اخذ کرده بود و علم حکمت و کلام را از مولی علی نوری و ملاّ محراب (گیلانی) و ملاّ اسماعیل خواجوئی فرا گرفته بود. در سنة هزار و دویست و هفت متولّد شده و در چهاردهم رجب سنه1272ق، بعد از تحویل شمس به شش ساعت وفات فرمود. فرزندش میرزا حسین نایب الصدر از شاگردان شیخ مرتضی انصاری و حاج ملا علی کنی بود و خود عالمی جلیل و محترم بوده و کتابی در انساب خاندان خاتون آبادی نگاشته است.
وی در ماه ربیع الثانی 1326ق وفات یافته و در زیر زمین تکیة خاتون آبادی مدفون گردید.
ایشان دارای سه فرزند پسر به نامهای: میر محمّد صادق، سیّد ابوالفضل و سیّد مرتضی خاتون آبادی و نیز سه داماد فاضل و متّقی بود که عبارتند از: سیّد عبدالرزّاق موسوی احمد آبادی؛ میرزا محمّد حسین اژهای؛ سیّد محمّد تقی مدرّس پاقلعهای
تحصیلات و اساتید؛ علامه خاتون آبادی ابتدا در اصفهان تحصیل کرد و سپس در سنین حدود هفده سالگی پس از وفات مادر خود به نجف اشرف مهاجرت نموده، نزد اساتید آن حوزه مقدّس به تحصیل پرداخت.
برخی از اساتید ایشان عبارتند از: حاج ملاّ حسن درّی؛ میرزا محمّد حسن نجفی ؛ آخوند ملاّ محمّد کاظم خراسانی، سیّد محمّد کاظم طباطبائی یزدی.
اوصاف و مقامات علمی؛ خاتون آبادی از شاگردان مبرّز آخوند خراسانی بود و در تألیف کتاب پر ارج « کفایة الاصول» که از مهم ترین و دقیق ترین کتاب های علم اصول فقه شیعه است، یار و مُعین او بود.
وی پس از نیل به مقام عالی اجتهاد در حدود سال 1324ق به اصفهان بازگشت و در مدرسه جدّة بزرگ به تدریس فقه و اصول پرداخت. او متفکّری بزرگ و دقیق النظر بود و در اصول فقه دارای افکاری بلند بود و فضلای حوزه به شاگردی او مباهات می کردند. گویند: وقتی ایشان قصد بازگشت از حوزة علمیة نجف اشرف به ایران را نموده بود، بزرگان حوزة نجف به او گفته بودند که رفتی و نجف را از علم خالی کردی.
آیت اللّه سیّد محمّد نجف آبادی، از شاگردان برجسته آخوند ملا محمد کاظم خراسانی معتقد بود که اگر علّامه خاتون آبادی در نجف اشرف اقامت گزیده بود و به ایران باز نمیگشت، نوبت مرجعیت به دیگران نمی رسید.
شاگردان؛ خاتون آبادی سالها در مدرسه جدّه بزرگ تدریس میکرد و شاگردان زیادی که نوعاً از فضلا و برجستگان علمی حوزه بودند در مدرس او تربیت شدند. برخی از شاگردان ایشان عبارتند از:
1. شیخ احمد حججی نجف آبادی؛ 2. حاج امیر آقا فلاورجانی3. سیّد محمّد تقی فقیه احمدآبادی (صاحب مکیال المکارم)؛4. جلال الدین همایی 5. سیّد حسین بروجردی
مهاجرت قم؛ علّامه خاتون آبادی در سفر تاریخی حاج آقا نوراللّه نجفی به شهر مقدّس قم، که در اعتراض به حکومت نامشروع پهلوی صورت گرفت، به همراه تعداد زیادی از فقها و بزرگان اصفهان از جمله شیخ محمّد رضا نجفی و میر سیّد علی نجف آبادی به قم رفت و در ایّام چند ماهه اقامت در قم به تدریس پرداخت که جمعی از اعاظم شاگردان حاج شیخ عبدالکریم حائری، از جمله امام خمینی، در درس پربار ایشان و شیخ محمّد رضا نجفی شرکت نموده و از دریای علوم این دو عالم فرزانه بهره بردند.
علّامه خاتون آبادی در قم مورد توجه آیت اللّه العظمی حائری قرار گرفت و چنانچه میرزا حسن خان جابری مینویسد: « در سفر یک هزار و سیصد و چهل و هفت که علمای اصفهان به قم رفته، آقا شیخ عبدالکریم (حائری) قمی تجلیل آن بزرگ را بیش از همه نمود».
گویند:«حضرت امام به قدری شیفته بیان و مقام علمی مرحوم خاتون آبادی بود که هنگام بازگشت استاد به اصفهان و تعطیلی درس پربارش، گریه میکرد و با دیدة اشک بار استاد را بدرقه نمود. فرزند شهید آیت اللّه دکتر سیّد محمد بهشتی که پس از شهادت پدرش به خدمت حضرت امام رسیده بود میگوید: امام در این دیدار نزدیک به بیست دقیقه راجع به موقعیت علمی علّامه خاتون آبادی (جدّ مادری شهید بهشتی) برای او صحبت کرده و فرموده است که مردم اصفهان میر محمّد صادق را نشناختند و بعد فرمودند: و ما ادریک ما میر محمّد صادق!».
تألیفات؛ سیّد حسین خاتون آبادی متخلص به آزاد در کتاب «اغصان طیّبه» دربارة خاتون آبادی مینویسد: در اصول و فقه استاد، و شاید اعلم از همگنان عصر خود بود، و دارای تألیفات بسیار و جزوات بی شماری [ ! ] است که همچنان که قدر وجودش در اصفهان مجهول ماند، تألیفات او را هم قدر ندانند، و همیشه مایل به انزوا و عزلت بود با این حال تا کنون جز نسخة خطی «حاشیه بر رسائل» شیخ مرتضی انصاری از ایشان به دست نیامده است.
وفات؛ علّامه خاتون آبادی به نوشتة میرزا حسن خان جابری: "نظر به کثرت درس و بحث، علیل شده، در 1348 به سنّ 62 سالگی روانه جنان گشت".
مرقد مطهّر ایشان در داخل بقعة سیّد العراقین قرار دارد و برادرش حجّت الاسلام سیّد مرتضی خاتون آبادی نیز در کنار او مدفون است.
در وفات ایشان شعرا مراثی سروده اند که از آن جمله است:
مادّه تاریخ شیخ محمدعلی معلم حبیب آبادی:
جمع گشتند پی جستن سالش جمعی/تا بگردند کدامین یک از آنان سابق
پس معلّم شد از آن جمع برون و گفتا:/"گشت قاطن بجنان میر محمّد صادق"
.
انتهای پیام /*