قسمتی از سخنرانی حضرت امام خمینی (س) در جمع مسئولان و اقشار مختلف مردم (فیوضات معنوی عید قربان)
مناسبت: عید سعید قربان
بسم اللَّه الرحمن الرحیم
ضیافة الله مقدمۀ لقاء الله
متقابلاً این عید مبارک را به همۀ آقایان و همۀ ملت مسلمان ایران و به همۀ محرومان جهان تبریک عرض می کنم. در اسلام دو عید است که به عنوان عید اسلامی به رسمیت شناخته شده است: عید شریف فطر عید است برای ضیافة الله ، و عید شریف قربان عید است برای لقاءالله . و آن عید که ضیافة الله است، مقدمه است برای لقاءالله ، و اینکه امر شده است به حضرت ابراهیم که فریاد بزن تا بیایند پیش تو، برای اینکه راه راهی است که از طریق ولی الله باید طی بشود، از طریق اولیاءالله باید طی بشود، و حضرت ابراهیم - سلام الله علیه ـ ولیّ وقت بود و ولیّ است برای همۀ نسل ها، و رسول اکرم ولیّ اعظم است و ولیّ است برای همۀ عالم، و از راه اینها باید رسید به آنجایی که باید رسید. ابراهیم ـ علیه السلام ـ بعد از اینکه مراحلی را طی فرمود، آخرش فرمود، عرض کرد: وَجَّهْتُ وَجْهِیَ لِلَّذی فَطَرَالسَّمواتِ وَالاَْرْضَاو وَجَّهْتُ وَجْهی می گوید و برای رسول اکرم ثُمَّ دَنی فَتَدلیّ فَکانَ قابَ قَوْسَیْنِ اَوْ اَدْنی است و بین این دوتا فرق است، با اینکه هر دو در غایت کمال است.
و از برکاتی که ما داریم، برای ما هست، برکات ادعیه ای است که از ائمۀ اطهار وارد شده است. ادعیۀ ائمۀ اطهار ـ همان طوری که خود قرآن شریف هم آن طور است ـ که یک سفره ای است که پهن شده است برای اینکه همۀ قشرها از آن استفاده کنند. قرآن را چنانچه ملاحظه می فرمایید، در آن اکثراً آیات شریفه ای است که اکثر مردم از آن استفاده می کنند. و در قرآن شریف آیاتی است که فقهای عظام از آن استفاده می کنند. آیاتی است که فلاسفه از آن استفاده می کنند. آیاتی است که عرفا از آن استفاده می کنند. آیاتی است که خاصۀ اولیا از آن استفاده می کنند. و آیاتی است که رسول اکرم ـ صلی الله علیه وآله و سلم ـ به او رسیده است، و به وسیلۀ او به کسانی که لایق هستند رسیده است. قرآن، آیاتی که در این زمینه است که اهل معرفت از آن استفاده می کنند زیاد است، مثل اَلله ُ نُورُالسَّمواتِ وَالاَْرْضِ، هُوَ الاَْوَّلُ وَالآخِرُ وَالظّاهِرُ وَالْباطِنُ، هُوَ مَعَکُمْ اَیْنَما کُنْتُمْ و امثال اینها که در لفظ و در بیان ممکن است که انسان برای آنها بیاناتی بکند، ولی به حسب واقع و حظّ واقعی مشکل است که کسی غیر از آنکه خوطب به، به اینطور مسائل برسد. هُوَالظّاهِرُ، هُوَالْباطِنُ خوب، وقتی دست ماها دادند گفتیم به اینکه هُوَالْمُظْهِرُ لکن مسئله این نیست. اَلله ُ نُورُالسَّمواتِ وَ الاْرْضِ وقتی دست بشر عادی رسیده «منور السموات والارض» معنا کرده، لکن مسئله این نیست. در روایات هم همین طور است. ادعیه ای که از ائمۀ اطهار وارد شده است این هم یک سفره ای است، پهن شده است برای اینکه همه از آن استفاده کنند، هر کس به مقدار فهمش. و اکثراً چیزهایی است که عامۀ مردم از آن استفاده می کنند و فقراتی در ادعیه هست که فلاسفه از آن استفاده می کنند. فقراتی هست که عرفا از آن استفاده می کنند. فقراتی هست که خاصۀ اولیا باید از آن استفاده کنند. همین در دعای عرفه ای که حضرت سیدالشهدا ـ سلام الله علیه ـ در روز عید خوانده، در روز عرفه خوانده اند، این دعا اکثراً چیزهایی است که اکثر بینندگان از آن استفاده می کنند، لکن در بین آن یک چیزهای دیگری هست که استفاده از او مشکل است، حتی برای عرفای بزرگ اَیَکُونُ لِغَیْرِکَ الظُّهُورْ حتی اینکه مالَیسَ لَکَ این تعبیر غیر از این است که هُوَالْمُظْهِرُ، اَیَکُونُ لِغَیْرِکَ الظُّهور مالَیْسَ لَکَ یعنی ظهور همه از توست، ظهور توست مَتی غِبْتَ حَتّی تَحْتاجُ اِلی دَلیل چه وقت غائب بودی؟ هیچ وقت غائب نبودی، از تو باید استدلال به دیگران بشود، نه از دیگران استدلال به تو، و هکذا. این از نعمت های بزرگی است که برای بندگان خدا آمده است، و هرکس به اندازۀ خودش از او استفاده می کند. و بسیاری هم هستند که گمان می کنند استفاده کردند، لکن واقع مطلب بسیار مشکل است. یعنی بعضی امور است که تصدیقش آسان است لکن تصورش مشکل. بعضی از مسائل هست که تصور، انسان نمی تواند بکند، لکن تصدیقش می کند، و مسائل که مال اهل معرفت است از اینجور مسائل هستند، تصدیق می شود کرد به اینکه هوالظاهر، لکن تصور هوالظاهر یک تصوری است که بسیار مشکل است، مگر برای آنهایی که خاصۀ اولیا هستند و عید شریف قربان و اینکه همه را خواستند، فی الناس، فریاد بزن بین ناس که بیایند و بیایند به سوی تو ای ابراهیم، و به سوی رسول خدا در وقتی که رسول خدا هست، و به سوی ولیّ در وقتی که ولیّ هست، به سوی او بیایند و به سوی او آمدن، به سوی خدا رفتن است، نه اینکه به سوی او بیایند در مقابل به سوی خدا رفتن، به سوی او رفتن عین به سوی خدا رفتن است. از این جهت دعوت به این است که به سوی خدا بروند، لکن راه این است، طریق این است. و ابراهیم ـ سلام الله علیه ـ ، عید برای او برای ذبیح الله است، که ثمرۀ وجود خودش را حاضر شد که فدا کند، و برای رسول الله هم، برای ذبیح الله در این امت است، که ذبیح الله هم، «فِدیه» هم تفسیر شده است در بعض روایات به حضرت سیدالشهدا. ابراهیم تا آن حدی که حد فداکاری هست رفت، منتها خدای تبارک و تعالی برای او فِدیه فرستاد، و پیغمبر اکرم هم تا آن حدی که هست و و اصل هم به آن حدّ شد، برای اینکه ذبح واقع شد. و نمونه هایی از این مسائل دربین بشر هست، لکن با تفاوتهای بسیار زیاد که آن تفاوتها مربوط به مراتب معرفت است.
... اینهایی که پیش می برند برای اینکه اینها دنبال حضرت ابراهیم ـ سلام الله علیه ـ هستند، اینها لبیک گفتند به حضرت ابراهیم ـ سلام الله علیه ـ آنها که می خواهند پیش ببرند چی می گویند؟ آنها به عفلق گفتند، خوب، نمی شود یک کسی که به عفلق لبیک می گوید، یا به کسی که به ابراهیم خلیل الله لبیک می گوید، اینها یک جور باشند. این است که آنها فراری هستند و اینها چنانچه یک وقت اقتضا بکند تا هر جایی که صلاح باشد خواهند رفت.
... در هر صورت ما باید خودمان لبیک به حضرت ابراهیم بگوییم و لبیک به رسول الله بگوییم و با این لبیک فداکاری بکنیم و حفظ کنیم عزت خودمان را، عزت اسلام را.
والسلام علیکم و رحمة الله
(صحیفه امام، ج18، ص: 118- 128
«یک قدری تفکر در عید قربان و مسائل قربانگاهی حضرت ابراهیم ...، ایثاری که او کرد و از خودگذشتگی ای که او کرد، تدبُّر در او و تدبُّر در مسائلی که در حج هست، مسائل حج و همه مسائل اسلام، به طوری بین ابعاد مختلفه جمع کرده است؛ بین عرفان و تعبد، بین سیاست و عبادت، بین مسائل اجتماعی و سایر مسائل [آموزنده است]. این اساس را درست کردند برای اینکه ما از آن اساس چیزی بفهمیم. آنها [زائران خانه خدا] که در آنجا هستند، تکالیفی دارند و ان شاءالله امیدوارم که به آن تکالیف عمل کنند و کردند. ما هم و آنها هم بعد از اینکه برگشتند، تکالیفی داریم که این تکالیف هم دنبال همان مطالعه عید قربان است و قربانگاهها. آنها باید سوغات بیاورند آن ایثار را، آن وحدت را، و ما هم باید این معنا را در بین ملت خودمان پخش کنیم. آقایان روحانیون در سرتاسر کشور و آقایان دانشگاهیها در سرتاسر کشور، اینها موظفند، وظیفه دارند.»
(صحیفه امام؛ج 19، ص 350 - 351)
"ابراهیم - سلام الله علیه -، عید برای او برای ذبیح الله است، که ثمره وجود خودش را حاضر شد که فدا کند. "(صحیفه امام؛ ج 18، ص 121)
"آن برداشتی که اهل معرفت از عید می کنند، با آن برداشتی که دیگران می کنند بسیار مختلف است. ... روز عید روز لقای آنهاست،.... عید قربان ... بعد از اینکه نفس خودشان را کشتند و هر چه عزیز است در راه خدا از آن گذشتند، آن وقت است که روز لقاست." (صحیفه امام؛ ج 18، ص 395)